Waarom herhalen, oefenen en zelf nadenken belangrijker zijn dan je denkt
Veel leerlingen denken dat leren vooral neerkomt op ‘de stof lezen’ of ‘opletten in de les’. Als ze dat gedaan hebben, hebben ze geleerd, toch? Maar het probleem is: het brein onthoudt nauwelijks iets wat je alleen passief hebt bekeken of beluisterd.
Echt leren begint pas als je er actief mee aan de slag gaat. Dat betekent: iets zélf doen met de informatie. Niet wachten op een toetsmoment, maar zelf herhalen, samenvatten, uitleggen, oefenen.
Zoals Lotte Witké het treffend zegt in Nooit meer een onvoldoende:
"Leren is geen spons zijn, maar een spier trainen."
Waarom actief leren werkt
Vanuit de neurowetenschap weten we dat informatie pas echt wordt opgeslagen als je:
-
actief nadenkt over wat je leert
-
zelf verwoordt of toepast wat je gehoord hebt
-
herhaalt met tussenpozen (spaced repetition)
Het brein vormt dan sterkere verbindingen in de hippocampus en prefrontale cortex – gebieden die belangrijk zijn voor geheugen en begrip. Als je alleen luistert of leest zonder verwerking, is de kans groot dat die informatie simpelweg wegzakt.
Wat betekent dit in de praktijk?
Actief leren hoeft niet ingewikkeld te zijn. Het betekent bijvoorbeeld:
-
In je weekplanning standaard tijd inbouwen om oude lesstof te herhalen
-
Na elke les 5 minuten opschrijven wat je belangrijkste inzichten waren
-
Tijdens het leren jezelf vragen stellen: Wat snap ik nog niet? Wat zou ik hierover uitleggen aan iemand anders?
-
Oefenvragen maken, ook als er geen toets aankomt
En ook in de les zelf: actief luisteren betekent meeschrijven, verbanden leggen, vragen durven stellen – niet alleen stilzitten en hopen dat het blijft hangen.
Als ouder of begeleider kun je hierbij helpen door:
-
Te vragen: “Wat heb je vandaag zélf gedaan met de lesstof?”
-
Te helpen bij het plannen van vaste terugblikmomenten in de week
-
Te stimuleren dat leren een proces is, niet een moment van presteren
Samengevat
Het draait niet om leren veel doen, maar om leren bewust doen. Door informatie actief te verwerken – in plaats van alleen passief tot je te nemen – vergroot je begrip, geheugen en zelfvertrouwen.
Niet harder leren, maar slimmer. En vooral: actiever.